(Tiel 1887 - heden)
De firma Daalderop is de grootste en belangrijkste metaalwarenfabriek geweest in Tiel, dat sedert het midden van de 19de eeuw een waar centrum was van deze tak van industrie. Het bedrijf kwam voort uit een bestaande koperslagerij, die in 1883 door Johannes Daalderop werd overgenomen. In 1887 verhuisde hij het bedrijf naar een nieuw en groter terrein om daar een veel uitgebreider assortiment metaalwaren voor huishoudelijk gebruik te gaan produceren. De fabriek groeide voorspoedig en telde rond 1900 zo’n 150 personeelsleden, die seriematig lampen, pannen, ketels, thee- en koffieserviezen, presenteerbladen, rookstellen, klokken, vazen, paraplubakken etc. vervaardigden, van koper, blik, nikkel en alpaca. Na de Eerste Wereldoorlog zorgde de productie van electrische apparaten voor verdere groei.
De vormgeving was aanvankelijk nog sterk op neo-stijlen gebaseerd, maar nadat Daalderop in 1901 was gestorven en zijn zoons de leiding over het bedrijf hadden overgenoemen, kregen ook modernere artistieke opvattingen een kans. Vooral nadat in 1904 de beeldhouwer en ceramist Meine Huisenga (1876-1946) als ontwerper was aangetrokken, werden er veel nieuwe modellen op de markt gebracht die opvallen door hun fraaie, en voor hun tijd moderne uiterlijk. De vorm van deze objecten sluit vrij nauw aan bij die van de ontwerpen van bekende ontwerpers uit de ‘constructieve’ richting, met name Jan Eisenloeffel, maar hebben toch meestal een duidelijk eigen karakter. Huisenga was overigens wel de belangrijkste ontwerper in deze tijd, maar niet de enige; ook Klaas van Aken (1882-1947), die net als Huisenga aan de Amsterdamse Quellinusschool was opgeleid, werkte ruim een jaar voor Daalderop (1906/07) en ontwierp toen vooral klokken en lampen. Vermoedelijk zijn er nog meer ontwerpers op freelance-basis voor de fabriek werkzaam geweest, maar hun namen zijn niet overgeleverd.
In de jaren ’20 werd de vormgeving van de Amsterdamse School een belangrijke inspiratiebron voor Daalderop, hetgeen vermoedelijk vooral te danken is aan de invloed van Anton Pohl (1876-1942), die tekenleraar aan de Tielse HBS was en in deze jaren een aantal ontwerpen aan de firma leverde. Ook in de jaren ’30 en na de Tweede Wereldoorlog heeft Daalderop veel aandacht aan vormgeving besteed en steeds – meestal met succes – aansluiting gezocht bij de nieuwste artistieke ontwikkelingen, hoewel voorwerpen met een traditioneel uiterlijk altijd een belangrijk deel van de productie zijn blijven uitmaken. Sinds 1985 worden er in de fabriek echter geen kleine huishoudelijke apparaten meer vervaardigd en is de productie geconcentreerd op warmwaterapparatuur.
Dit artikel (van de hand van Jan Jaap Heij) is met toestemming van de rechthebbenden (Drents Museum en uitgever WBOOKS BV) ontleend aan het boek 'Vernieuwing & Bezinning' dat niet meer zal worden herdrukt.
Copyright afbeeldingen:a. JAV Studio’s, Assen