Raalte, Marinus van

(Rotterdam 1873 - 1944 Bergen-Belsen)

a. Zelfportret, ca. 1910; olieverf op doek, 51,5 x 40,5.

Van Raalte kreeg zijn opleiding aan de Rijksakademie te Amsterdam (1893-1897), waar hij onder meer bevriend raakte met Piet Mondriaan, met wie hij er geregeld op uit trok om in en rond de stad te schetsen. Dit contact heeft er echter niet toe geleid dat Van Raalte ook zelf met een nieuwe vormentaal ging experimenteren; gedurende zijn hele loopbaan is hij het impressionisme min of meer trouw gebleven.
Door zijn afkomst uit een welgestelde joodse familie was Van Raalte niet financieel afhankelijk van de verkoop van zijn werk. Toch heeft hij vanaf 1900 regelmatig geëxposeerd, bij onder meer Arti et Amicitiae, Sint Lucas, de Rotterdamsche Kunstkring en Pulchri Studio, en heeft hij regelmatig deelgenomen aan tentoonstellingen in het buitenland. Behalve als schilder is hij ook als literator actief geweest. Zo schreef hij onder meer enkele toneelstukken (waarvan één over Rembrandt) en een roman (Een dag in het leven), die echter nooit zijn uitgegeven. Daarnaast was hij op organisatorisch gebied actief, vooral binnen Arti et Amicitiae. Van deze vereniging was hij vanaf 1896 gewoon lid, vanaf 1912 stemhebbend lid en van 1920 tot 1931 penningmeester.

b. In het theater, ca. 1910; olieverf op doek, 31 x 40.

Zijn maatschappelijke betrokkenheid blijkt verder uit zijn bemoeienissen in de jaren ’30 met een hulpactie voor uit Duitsland gevluchte joden. Zelf zou hij ook slachtoffer van de Nazi-terreur worden; in 1943 werd hij in kamp Westerbork geïnterneerd en na een verblijf van meer dan een jaar van daaruit overgebracht naar concentratiekamp Bergen-Belsen, waar hij eind 1944 van uitputting is gestorven.

c. Sradsgezicht Amsterdam (kruising Koninginneweg/Amstelveenseweg), jaren ’20; olieverf op doek, 60 x 90.

Van Raaltes oeuvre omvat stadsgezichten en straatscènes, landschappen, zeegezichten, interieurs met figuren en enkele portretten. Opvallend is zijn zeer losse, haast nonchalante verfbehandeling, waarmee de motieven eerder aangeduid dan echt weergegeven worden en die zijn werk een geheel eigen karakter geeft. Overigens is tegenwoordig van nog maar zo’n zestigtal werken de verblijfplaats bekend. Nadat hij naar Westerbork gedeporteerd was, werd op last van de Duitsers zijn atelier leeggehaald en de honderden schilderijen en tekeningen die daar bijeen stonden met onbekende bestemming afgevoerd. Slechts enkele daarvan zijn tot nu toe teruggevonden en gevreesd moet worden dat het merendeel verloren is gegaan.

Dit artikel (van de hand van Jan Jaap Heij) is met toestemming van de rechthebbenden (Drents Museum en uitgever WBOOKS BV) ontleend aan het boek 'Vernieuwing & Bezinning' dat niet meer zal worden herdrukt.

Copyright afbeeldingen:
abc. Tom Haartsen, Ouderkerk a/d Amstel