(Amsterdam 1864 - 1915 Laren)
August Le Gras werd geboren op 21 februari 1864 te Amsterdam [afb. a].1 Hij groeide op in een gezin met vier kinderen. Zijn ouders waren Auguste Willem Lodewijk Hendrik (1819-?), kantoorbediende, en Johanna Theodora Bolender (1840-1912).2 Le Gras had een moeilijke jeugd en moest – waarschijnlijk door het overlijden van zijn vader – op jonge leeftijd al de kost voor het gehele gezin verdienen.3 In de avonden ging hij vanaf 1879 naar de Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam en kreeg daar les van onder anderen Auguste Allebé (1838-1927) en Rudolf Stang (1831-1927). Hij verdiende geld door les te geven voor 25 cent per uur en portretten te schilderen naar foto’s. Van 1882 tot 1888 werkte hij in Artis waar hij tekeningen van dieren maakte en deze vervolgens verkocht. Gerardus Frederik Westerman, de toenmalige directeur van Artis, was onder de indruk van zijn tekeningen en bood hem een atelier aan in het park. Le Gras kon op deze manier ongestoord de dieren observeren en maakte hier onder andere in 1886 Kamelen, een ets die meteen door het Rijksmuseum werd aangeschaft en in 1888 Onderwaterwereld, een bassin van het Aquarium van Artis [afb. b en c].
Niet alleen Artis was voor Le Gras een bron van studiemateriaal, ook was hij welkom om de bijzondere verzameling wilde dieren van Frans Blaauw, een goede vriend van Westerman, te bestuderen en te schilderen.4 Dankzij de financiële bijdrage van de bierbrouwer en paardenliefhebber Gerard Heineken werd Le Gras in 1891 in staat gesteld om een studiereis van een jaar naar Algerije te maken. De schoonheid van het land, haar bevolking en dieren maakte veel indruk op Le Gras en vele reizen naar en schilderijen van Noord–Afrika zouden volgen.5 In 1896 schilderde hij voor het Panoramagebouw aan de Plantage Middenlaan tegenover Artis een enorm diorama met als titel Huwelijk in de Sahara [afb. d].6 De bezoeker keek vanuit een driedimensionale tent naar buiten waar zich een bruiloftsfeest in de woestijn voltrok omringd door vele kamelen en paarden.
In 1899 huwde hij Pierrette Frédérique Smits (1875-1925) en het stel vestigde zich eind 1900 in het Gooi.7 Vijf jaar later trok hij met zijn gezin, inmiddels uitgebreid met een grote verzameling Afghaanse windhonden (Sloeqi’s) en vijf kinderen, naar Laren waar hij een villa liet bouwen vernoemd naar de heilige Sint Lucas, patroonheilige van de schilder- en beeldhouwkunst. Hij was een geliefd figuur in deze kunstenaarskolonie, zowel op artistiek als op sociaal vlak. Hij had een warm en goedhartig karakter en schroomde bijvoorbeeld niet om zich uit te dossen als Sinterklaas tijdens de jaarlijkse viering in Hotel Hamdorff. Hij was lid van de kunstenaarsverenigingen Arti et Amicitiae en Sint Lucas, van de laatste van 1890 tot eind 1891 ook voorzitter en tweede voorzitter in 1897. Samen met negen andere Gooise kunstenaars richtte hij in 1903 de kunstenaarsvereniging De Tien op, met als doel tentoonstellingen in Nederland te organiseren met werk van de leden om een grotere bekendheid te krijgen. Zijn werk kenmerkte zich voornamelijk door Noord-Afrikaanse stadsgezichten en landschappen en afbeeldingen van dieren. August Le Gras overleed op 1 november 1915 na een kort maar zwaar ziekbed.8
Auteur: Sylvia Alting van Geusau
Noten
1. Niet te verwarren met de Nederlandse regisseur Antoine Jean le Gras (1838-1899).
2. August Le Gras had twee zussen en één broer: Maria Catharina (1861-?), Johanna Louisa (1865-1948) en Johannes (1875-?). In het bevolkingsregister van het Stadsarchief Amsterdam zijn de verschillende woonadressen van het gezin te vinden. https://archief.amsterdam/indexen/bevolkingsregisters_1864-1874.
3. Anoniem. ‘Bij de opening van de herdenkingstentoonstelling August Legras. Dochter gaf levensschets van haar vader.’ De Bel, 11 februari 1964.
4. JEL, ‘Frans Ernst Blaauw, een geniale natuur in ’s Graveland.’ Eigen Perk no.1, 1994.
5. Hij reisde in 1892, 1894-95, 1896-97 en 1899 naar Noord-Afrika voornamelijk Egypte en Algerije. Zie tevens het bevolkingsregister van het Stadsarchief Amsterdam https://archief.amsterdam/indexen/bevolkingsregisters_1874-1893.
6. De opening van het diorama Een huwelijk in de Sahara was op 4 augustus 1896 en de entree bedroeg toen 50 cent.
7. F.M. Lurasco, August Legras, Onze moderne meesters, Veldt, 1907.
8. T. ‘Herdenkingstentoonstelling werk van den schilder August Legras.’ De Bel, 1 november 1940.